Liderler İçin Dört Anlaşma
Don Miguel Ruiz'in, Toltek bilgelik öğretilerini sunduğu “Dört Anlaşma” kitabı herkes için mükemmel bir başucu kitabı aynı zamanda liderler için önemli bir yol haritasıdır. Bilgeler bize kısaca şunları söyler: Kullandığınız sözcükleri özenle seçin, hiçbir şeyi kişisel algılamayın, varsayımda bulunmayın ve daima yapabildiğinin en iyisini yapın.
Bir lider yalnızca imza attığı başarılarla var olmaz. Liderlik başarıya giden yolda bu dört anlaşmayı nasıl kullandığı ve yolda nasıl yürüdüğüyle alakalıdır. Gelin şimdi bu dört anlaşmanın iş dünyasında liderler tarafından nasıl kullanıldığına bakalım.
Başlangıç olarak empatiyle bir düşünce deneyi
Bu soruya cevap ararken, en çok ihtiyacımız olan şey empati. Peki, öncelikle kiminle empati kurmalı? Tabii ki de lider kimin hayatına her gün doğrudan dokunuyorsa onunla; yani ekip üyeleriyle. Çünkü lider, kendi gözünde lider olarak değil ekip üyeleri tarafından o şekilde algılanarak lider sıfatını hak eder. İyi lideri anlamak ve onun özelliklerini tanımlamak için sizi, dünyaya genç bir ekip üyesinin gözlerinden baktığımız düşünce deneyine davet ediyorum.
Kendinizi, kariyerinin ilk basamaklarını tırmanmaya çalışan genç ve hevesli bir ekip üyesi olarak hayal edin. Yaratıcı fikirleriniz, özgün araştırmalarınız ve ekibe açmak istediğiniz aydınlık bir pencereniz var. Bir de yaptığı işi gerçekten tanıyan ve vaktinde üstün başarılara imza atmış bir ekip lideriniz olsun. Onunla iletişim kurmak ve ona fikirlerinizi tanıtmak, bunu yaparken de yeni şeyler öğrenmek istiyorsunuz. Bu düşünce sizi motive ediyor. Fakat başarılarını örnek aldığınız lider aynı zamanda oldukça katı. Size emirler yağdırıyor ve fikirlerinize kulak asmıyor. Zamanla hevesinizin kırıldığını ve yaratıcılığınızın sönümlendiğini hissetmeniz kaçınılmaz. Böyle bir atmosferde potansiyelinizi gerçekleştirmek için adımlar atma fırsatınız olmadığını fark etmeniz de. Hikayeyi bir de şöyle düşünelim şimdi: örnek aldığınız lider, size ve fikirlerinize önem gösteriyor. Eleştirel bir tavır takındığınız zaman bunun ciddiye alındığını, eleştirilerinize göre işin yönlendiğini görebiliyorsunuz. Samimi ve şeffaf bir atmosferin varlığı kuşkusuz. Böyle bir ortam, size her sabah uyanmak için güzel bir sebep verecektir. Ofise gittiğinizde veya evde bilgisayarın başına oturduğunuzda, yaratıcılığınızı ve bakış açınızı paylaşabildiğiniz bir dünyaya adım attığınızı biliyorsunuz. Bu farkındalığın getirdiği güven sayesinde ilhamınız sönmek yerine ışıldamaya devam edecektir.
Katı bir lider ve ilham veren bir liderle çalıştığınız iki farklı senaryo hayal ettiğinizi varsayıyorum. Böyle düşünce deneylerini liderler için şiddetle öneririm. Kendinizi dışarıdan gözlemlediğiniz bir içgörü yaratabilirsiniz hayal kurarak. Lafı uzatmadan, güne başlamanızda size kahveden daha fazla yardımcı olacak iyi liderin formülüne geçelim...
1-) Her lider iyi konuşmacıdır, iyi lider ise iyi dinler!
Hala katı tutumları benimseyen ve esnekliğe yer vermeyen liderlerin, ekiplerinin ihtiyaçlarına karşılık vermekte zorlanması kaçınılmaz. Sağlıklı bir lider – ekip ilişkisi, aktif dinlemenin ve eleştirel sesin olduğu yerde sağlanabilir. Böyle bir ortamı yaratmak için gereken empati ruhu da esnek yaklaşımlara ihtiyaç duyuyor. Katı bir ruhun hakim olduğu çevrede, ekip, sorunlarını ve ihtiyaçlarını dile getirmekte zorluk çekecektir. Ekip üyeleri, yaptıkları işin gerçek bir öznesi olduğunu, sesinin duyulduğu bir alanda hisseder. Ekip üyeleri kendi bakış açılarını masaya yatırdığında yapılan iş zenginleşir. Liderin göremediği detayları ekip üyeleri görebilir, fakat lider bu detaylara kulak vermezse bu durumun pek de bir anlamı kalmayacaktır. Benzer bir şekilde, ekibin, liderin farkında olmadığı ihtiyaçları elbette ki olacaktır. Takım ruhunu ve aidiyet hissini sürdürmek ancak bu ihtiyaçların lider tarafından duyulmasıyla sağlanır. Beraberinde çalıştığı ekibi ön yargılara yer vermeden dinleyen lider, ekibi anlar. Bu sayede de hem görünür olan hem de kenarda köşede kalmış tüm sorunlara çözüm üretir, ihtiyaçlara cevap verir.
2-) Eleştiriye açık olmak bir erdem
Ekibin çok sesliliğinin hissedilir olduğu bir ortamda, lidere yönelik eleştiriler de doğal olarak ortaya çıkabilir. Kendi penceresine hapsolmuş bir lider, yapıcı eleştirileri ciddiye almaktan kaçınacaktır. İyi bir lider ise, her zaman birden fazla pencere olduğunu bilir. Samimi bir yerden gelen eleştiri, lider için aslında kendini tanıması ve gelecekte aynı hataları yapmaması için bir fırsat. Biliyoruz ki her insan hata yapar. Liderler de yeri geldiğinde yanlış kararlar alabilir, yanlış yönlendirmelerde bulunabilir. Yanlışlar dünyanın sonu değil. Gelişim için bir fırsat, yaratıcılık için de bir sınav. Ekibin fikirlerini göze alan, eleştirilerini dikkatle dinleyen lider hem takımın yaratıcılığını görme hem de kendi hatalarından ders çıkarma şansı bulur. Eleştiriye açık bir lider, şeffaflığa ve açık iletişime zemin hazırlar. Kendini ve takımını daha iyi tanır. Sorumluluk alma ve özür dileme cesaretini göstererek farkını ortaya koyar. Bu cesaret, güven ilişkisini sağlamlaştırır.
3-) Empati ve samimiyetin eşsiz uyumu
Lider, ekibini can kulağıyla dinleyip ekibin sorunlarına çözüm üretmeyi başarıyorsa bu durum, liderin gerçekten empati kurduğunu gösterir. Evet, ekibi dinlemek yalnızca özen göstermekle mümkün olabilir. Fakat ekibin sesini gerçekten duymak ve masaya taşıdıklarını anlamak, dünyaya her bir ekip üyesinin gözlerinden bakabilmeyi gerektirir. Bu da ancak empatiyle mümkün. Empatiyi merkeze alan tutumuyla lider, ekip arkadaşlarının duygu ve düşüncelerini de merkezde tutmuş olur. Böylece takım ruhunun hep üst seviyelerde kalmasını sağlar. Takım ruhunu diri tutan lider, karşılıklı anlayış ve birlikte üretme atmosferi yaratır. Bu sayede ekip de karşılaştığı zorlukları el ele çözer. Verimli iş bölümü, çok yönlü yaklaşım ve yaratıcı beyin fırtınası için gereken samimi ruh tesis edilir.
4-) Adil ve profesyonel tutum için güçlü etik
İyi liderin şeffaf, nazik, samimi ve açık fikirli olması gerektiğini anlıyoruz. Bu özellikler, belirli bir etik çerçevenin eksikliğinde iyi bir lider değil, iyi günde de kötü günde de seni yalnız bırakmayacak bir arkadaş yaratacaktır. İyi lider, belirli etik çerçeveler sunmalı ve onlara göre hareket etmelidir. Bu etik ise hem liderin takip etmekten çekinmediği bireysel etik hem çalışma alanında yarattığı iş etiğinden oluşur.
Bireysel etik, özünde kişiden kişiye değişiklik gösterse de iyi bir liderin benimsemesi şart olan bazı değerler var. Öncelikle iyi bir lider, alturist tutumuyla örnek olur. Kendi çıkarlarını değil ekibin ve ekip üyelerinin iyiliğini ön planda tutar. Yaptığı işle de dünyanın iyiliğini önemsediğini gösterir, örnek bir insan olduğunu ortaya koyar. Pozitif tutumu ve dürüstlüğüyle çevresini aydınlatır. Liderin çalışma alanına getirdiği etik de adalete ve şeffaflığa dayanır. Ekip içerisinde dürüstlüğü ve adaleti ön planda tutar. İş yaşamında ve yapılan işin kalitesi anlamında net sınırlar çizen bu iş etiği, profesyonelliği samimi takım ruhuyla kesiştirir.
Özetle iyi lider...
...empatiyi ve samimi ruhu güçlü etik değerlerle birleştiren kişidir. Güven tesis eder, takım ruhunu canlı tutar, nazik olduğu kadar güçlü olan duruşuyla ilham veren bir figür olmayı başarır. Hem öğretmen hem de öğrenci olduğunu bilir. İyi bir konuşmacı olduğu kadar iyi bir dinleyicidir, yanında herkesin kendini rahatça ifade edebildiği kişidir. Sonuca odaklıyken süreci ihmal etmez. Eleştirilere kulak verir ve gerektiğinde özür dileyebilme cesaretini göstermekten çekinmez.
Kaynakça:
https://www.themuse.com/advice/common-leadership-styles-with-pros-and-cons
https://www.indeed.com/career-advice/career-development/10-common-leadership-styles
https://www.wgu.edu/blog/what-is-ethical-leadership2001.html#close
https://www.wrike.com/blog/beginners-guide-ethical-leadership/#What-traits-do-ethical-leaders-have